Thị trường thế giới
Sản lượng điều của Bờ Biển Ngà vụ này đã giảm khoảng 1/4 do các vấn đề về thời tiết và chất lượng hạt. Tuy nhiên, sản lượng điều của quốc gia Tây Phi đã từng vượt qua Ấn Độ để trở thành nhà sản xuất hạt điều hàng đầu thế giới năm ngoái này được dự báo sẽ đạt 725.000 tấn trong năm nay. Giá cổng trại đã giảm xuống 450 – 550 CFA franc (1,73 USD)/kg một phần là bởi các nhà nhập khẩu đã rút vốn do chất lượng không đảm bảo. Kết quả là, người bán và các nhà sản xuất đã phải cố gắng cắt giảm dự trữ do lo ngại giá sẽ giảm. Cũng có quan ngại về chất lượng bảo quản trong giai đoạn mùa mưa ở Bờ Biển Ngà bởi khi đó việc lưu trữ và sấy khô hạt gặp khó khăn.
Tại Ấn Độ, vụ thu hoạch điều đang diễn ra ở Kerala và Nam Karnataka, độ ẩm được cho là trên 10%. Sản lượng hạt điều chỉ đạt 23%, trong đó 10% hạt xanh và 10% có đốm hoặc hỏng một nửa. Giá đã giảm xuống dưới mức 100 Rs/kg do mưa làm ảnh hưởng tới chất lượng hạt điều tươi. Giá nhập khẩu hạt điều khô của Bờ Biển Ngà tại cảng hiện là dưới 97 Rs/kg/49 lb/190 hạt và dưới 104 Rs/kg/50 lb/ 185 hạt tại cảng Cochin và Tuticorin. Đối với hạt điều nhân loại W320, các nhà xuất khẩu nước này đang mua với giá là 6800 Rs + thuế/ hộp (11,340 kg) tại thị trường Goa – Mangalore. Giá bán điều nhân loại này tại thị trường trong nước hiện là hơn 7000 Rs + thuế song người mua hiện đang lựa chọn rất cẩn thận theo thương hiệu và chất lượng hàng.
Nhu cầu xuất khẩu có thể sẽ còn tiếp tục duy trì ổn định thậm chí ngay cả sau khi nguồn điều thô nhập khẩu số lượng lớn sẽ về vào tháng 6-7. Tuy nhiên, bong bóng điều thô sẽ vỡ khi sự thiếu hụt nguồn cung chấm dứt.
Thị trường trong nước
Giá điều tươi
Giá thu mua hạt điều tươi cuối vụ năm nay ở mức cao nhất trong nhiều năm do thời tiết nắng nóng, khô hạn nên năng suất điều không cao như những năm trước trong khi nhu cầu nguyên liệu hạt điều dùng cho chế biến khá lớn. Theo đó, tại Bình Phước, giá điều tươi cuối mùa vẫn xấp xỉ 30.000 đồng/kg nhưng ở nhiều vườn nông dân không còn điều để bán. Tại Bình Định, giá thu mua hạt điều đã tăng mạnh từ đầu tháng 5 đến nay, và hiện hạt điều được các thương lái thu mua tại vườn với giá 32.500 đồng/kg (xã Cát Tường, huyện Phù Cát), cao hơn năm ngoái từ 10.000 – 12.000 đồng/kg. Tại Đồng Nai, hạt điều cuối vụ được các thương lái mua gom tại vườn với mức giá là 32.000 đ/kg, giảm 1.000 đ/kg so với giữa vụ do vào cuối vụ chất lượng hạt điều không cao, cùng với đó là có một vài trận mưa làm tăng độ ẩm của hạt điều. Tuy nhiên, đây vẫn là mức giá khá cao.
Giá hạt điều thô
Giao dịch điều thô trong tháng 5 diễn ra khá sôi động tại nhiều địa phương. Đây cũng là tháng có mức giá thu mua hạt điều thô cao nhất chưa từng có.
Tại Bình Phước, sau khi đạt mức giá cao chưa từng có là 44.000 đ/kg vào thời điểm đầu tháng nhờ nhu cầu thu mua phục vụ chế biến cao trong bối cảnh nguồn cung hạn chế, hiện giá thu mua hạt điều khô đã giảm xuống mức 42.000 đ/kg. Giá giảm nhờ hạn chế về nguồn cung phục vụ chế biến được cải thiện khi nhiều đại lý thu mua đã đi sang các tỉnh lân cận (Vùng Tánh Linh, Bình Thuận và Long Khánh, Xuân Lộc, Đồng Nai) để thu mua về bán cho các công ty chế biến tại Phước Long – Bình Phước.
Tại Đồng Nai, giá hạt điều phơi khô tại địa phương này hiện vẫn ở mức trên 40.000 đ/kg; Đắc Lắc là 41.000 đ/kg.
Xuất nhập khẩu
Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), 5 tháng đầu năm 2016, Việt Nam xuất khẩu 128 ngàn tấn nhân điều, đạt kim ngạch hơn 1 tỷ USD, giá điều xuất khẩu cũng tăng, khoảng 12%.
Năm nay, thị trường có sự thay đổi, nếu như trước đây Trung Quốc là thị trường quan trọng, luôn có kim ngạch cao, nhưng trong 5 tháng đầu năm nay, Mỹ đã vượt Trung Quốc, vươn lên là thị trường tiêu thụ hàng đầu về sản phẩm điều của nước ta. Thời gian qua, người tiêu dùng Mỹ ngày càng nhận thấy rằng Việt Nam là nước cung cấp nhiều sản phẩm điều và có công nghệ chế biến đứng đầu thế giới, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm so với các nước khác. Do đó, họ đã chuyển hướng sử dụng sản phẩm điều của Việt Nam nhiều hơn các nước khác như Ấn Độ, Bờ Biển Ngà…
Trong tháng 5, giá xuất khẩu hạt điều nhìn chung tăng nhẹ nhờ nhu cầu nhập khẩu tăng. Cụ thể là, nhân hạt điều sấy khô WW240 xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 0,25 USD/kg, đạt 8,65 USD/kg; Hạt điều nhân WW320 xuất khẩu sang Đức tăng 0,24 USD/kg, đạt 7,87 USD/kg. Giá xuất khẩu hạt điều nhân (đã bóc vỏ, chưa rang) loại WW240 sang thị trường Anh và hạt điều nhân loại WW320 (đã bóc vỏ, chưa rang) sang thị trường Canađa nhìn chung ổn định ở mức giá tương ứng là 8485,52 USD/tấn và 7,94 USD/kg.
Tham khảo giá xuất khẩu hạt điều sang một số thị trường chính tuần từ 2 – 22/5/2016
| Mặt hàng | ĐVT | Lượng | Đơn giá
(USD) |
Thị trường |
| Hạt điều WW320 | KG | 14968,8 | 8,27 | Úc |
| Nhân hạt điều (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) W240 | Tấn | 16,33 | 8487,45 | Úc |
| Nhân hạt điều (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) W320 | Tấn | 16,33 | 8311,08 | Úc |
| Hạt điều nhân (hạt điều thô bóc vỏ, chưa rang) WW320 | KG | 23814 | 7,94 | Canađa |
| Nhân hạt điều (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) WW240 | KG | 15876 | 8,25 | Canađa |
| Hạt điều nhân (hạt điều thô bóc vỏ, chưa rang) WW320 | KG | 47628 | 7,94 | Canađa |
| Nhân hạt điều sấy khô WW240 | KG | 4536 | 8,65 | Trung Quốc |
| Nhân hạt điều sấy khô WW320 | KG | 6804 | 8,18 | Trung Quốc |
| Nhân hạt điều sấy khô WW240 | KG | 2268 | 8,40 | Trung Quốc |
| Hạt điều nhân WW320 | KG | 15876 | 7,87 | Đức |
| Hạt điều nhân sấy khô đã qua chế biến WW320 | KG | 15876 | 7,63 | Đức |
| Nhân hạt điều đã bóc vỏ WW240 | POUND | 35000 | 3,90 | Đức |
| Nhân hạt điều BB1 | KG | 17010 | 3,97 | Ý |
| Bột nhân hạt điều | KG | 17010 | 3,92 | Ý |
| Hạt điều nhân sấy khô đã qua sơ chế W320 | Tấn | 15,87 | 8512,92 | Hà Lan |
| Nhân hạt điều (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) WW240 | Tấn | 15,88 | 8375,31 | Hà Lan |
| Nhân hạt điều WW240 | KG | 15876 | 8,64 | Hà Lan |
| Nhân hạt điều LP | KG | 15876 | 6,28 | Nga |
| Nhân hạt điều W320 | Tấn | 7,94 | 8350,13 | Thái Lan |
| Nhân hạt điều rang W320 | Tấn | 1,36 | 10213,03 | Thái Lan |
| Nhân hạt điều W320 | Tấn | 14,4 | 8887,79 | Thái Lan |
| Hạt điều nhân (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) WW240 | KG | 15876 | 8,07 | Anh |
| Nhân hạt điều (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) WW240 | Tấn | 15,88 | 8485,52 | Anh |
| Nhân hạt điều (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) WW240 | Tấn | 15,88 | 8485,52 | Anh |
| Nhân hạt điều đã qua sơ chế LBW320 | LBS | 35000 | 3,56 | Hoa Kỳ |
| Nhân hạt điều W240 | Tấn | 16,56 | 8551,93 | Hoa Kỳ |
| Nhân hạt điều (hạt điều thô đã bóc vỏ, chưa rang) WS | Tấn | 15,24 | 6680,31 | Hoa Kỳ |
(Theo Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại)
Theo Hiệp hội Điều Việt Nam, hiện nay nguyên liệu điều thô phục vụ chế biến xuất khẩu của Việt Nam chỉ đáp ứng được khoảng 50% công suất chế biến của các nhà máy. Mặc dù, có sự nỗ lực của toàn ngành nông nghiệp, nhưng sản lượng khó có thể phát triển nhanh trong vòng 10 năm tới đây theo quy hoạch. Vì vậy, ngành điều sẽ phải tiếp tục nhập khẩu trên 50% sản lượng nguyên liệu để phục vụ chế biến từ nước ngoài, chủ yếu là châu Phi và Campuchia. Dự báo trong năm 2016, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ nhập khẩu 870.000 tấn hạt điều thô với tổng giá trị hơn 1,1 triệu USD.
Nhận định và dự báo
Với lợi thế sản lượng điều khá lớn từ Việt Nam và Campuchia cùng với công nghệ chế biến hiện đại, ngành chế biến điều Việt Nam sẽ vẫn có lợi thế trong khoảng 2 – 3 năm tới nhưng tỷ suất lợi nhuận sẽ giảm do cạnh tranh gay gắt.
Trương Thu Phương – Nghenong.