1. Cung và cầu
Lý do đơn giản nhất cho việc tăng giá dầu là thị trường đã thắt chặt một cách rõ rệt trong 18 tháng qua. Các kho dự trữ dầu thô tăng lên trong giai đoạn 2014-2016 phần lớn đã được giải quyết do nhu cầu tiêu thụ mạnh mẽ được thúc đẩy bởi nền kinh tế toàn cầu đang bùng nổ và cắt giảm nguồn cung của Opec và Nga.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA cho biết rằng Opec có thể sớm tuyên bố ” hoàn thành nhiệm vụ ” nếu nhóm này đang nhắm mục tiêu giảm hàng tồn kho dầu toàn cầu bằng với mức trung bình năm năm.
Một số người tin rằng mức độ thắt chặt của thị trường đang bị đánh giá thấp do nhu cầu tiêu thụ đã tăng hơn 5 triệu thùng/ngày, hay hơn 5%, trong ba năm qua, với mức tiêu thụ dầu thô toàn cầu dự kiến lên tới 100 triệu thùng/ngày trong năm nay. Điều đó có nghĩa là hàng tồn kho cao hơn sẽ được dùng để cung cấp cho một số ngày nhu cầu của các nhà máy lọc dầu.
Olivier Jakob tại Petromatrix nói: “Dư thừa phần lớn đã được dọn sạch. Thị trường không phải là rất thắt chặt, nhưng với cung thừa được giải quyết thì có các điều kiện để giá cải thiện.”
2. Opec và Nga
Vì vậy, nếu hàng tồn kho dầu đang trở lại mức bình thường liệu Opec và Nga sẽ tìm cách chấm dứt cắt giảm nguồn cung của họ, đã loại bỏ ít nhất 1,8 triệu thùng/ngày ra khỏi thị trường kể từ đầu năm 2017 không?
Hầu hết các trader và nhà phân tích đều nghĩ là không. Trong khi Moscow tỏ ra quan ngại hơn về tác động của giá dầu hơn 70 USD đã và đang khuyến khích các nguồn cung đối thủ như đá phiến Mỹ, thì có vẻ như thỏa thuận này sẽ duy trì với Opec, mà nhà lãnh đạo đằng sau của nhóm Saudi Arabia nói họ tin rằng còn nhiều việc phải làm.
Khalid al-Falih, Bộ trưởng Năng lượng Saudi, đã nói về sự cần thiết phải kích thích đầu tư lớn hơn vào nguồn cung mới. Vương quốc này cũng đang chuẩn bị niêm yết công ty dầu mỏ nhà nước, Saudi Aramco, mà có thể sẽ được hưởng lợi từ giá dầu cao hơn. Vương quốc cũng đã trình bày các mục tiêu các cải cách xã hội và kinh tế rộng rãi ở quốc gia có tính bảo thủ cao này.
“Không có dấu hiệu nào từ Opec cho thấy rằng họ muốn giới hạn đà tăng này”, Bill Farren-Price tại Petroleum Policy Intelligence cho biết.
“Saudi Arabia có lợi ích ngắn hạn trong giá dầu cao hơn vì nhiều lý do, kể cả Aramco. Nhưng nó cũng trải qua giai đoạn cải cách tinh tế và có những khu vực sẽ thấy những điều này rất khó khăn. Có thêm doanh thu tại thời điểm này chắc chắn sẽ giúp ích. ”
3. Rủi ro địa chính trị
Thị trường dầu mỏ luôn theo dõi chặt chẽ các rủi ro về gián đoạn nguồn cung có thể làm lệch cán cân cung và cầu. Nhưng khi nguồn cung cấp đã tương đối thắt chặt, họ có thể tiếp nhận nó với tầm quan trọng quá mức.
Rủi ro trước mắt nhất là khả năng rất có thể Donald Trump, tổng thống Mỹ, lựa chọn rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt lên xuất khẩu dầu mỏ của Iran. Ông sẽ đưa ra quyết định vào tháng tới và Emmanuel Macron, tổn thống Pháp, đã nói rằng ông dự đoán Mỹ sẽ làm như vậy.
Thứ hai là Venezuela, nơi sản lượng dầu đã giảm ít nhất 500.000 thùng/ngày do khủng hoảng kinh tế và chính trị trong nước, công ty dầu mỏ quốc gia PDVSA khó có thể đảo ngược xu hướng này.
Ngoài ra còn có nguy cơ trừng phạt bổ sung của Mỹ đối với chính phủ Nicolás Maduro, có thể nhắm mục tiêu nguồn cung dầu, sau cuộc bầu cử vào tháng tới.
Thứ ba là cuộc xung đột giữa Saudi Arabia và các phiến quân Houthi ở Yemen. Người Houthi, được sự ủng hộ của Iran – một thành viên Opec và đối thủ chính của Saudi Arabia trong khu vực – đã tăng cường các cuộc tấn công nhắm vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Saudi trong nỗ lực phá vỡ trực tiếp huyết mạch của nền kinh tế nước này.
Với tên lửa của Houthi bắn vào Riyadh, cơ hội gián đoạn nguồn cung hoặc bùng nổ căng thẳng giữa Saudi Arabia và Iran là có thật.
Cuối cùng Libya, với sản lượng dầu đã phục hồi lên mức khoảng 1 triệu thùng/ngày, vẫn còn rất không ổn định bảy năm sau khi cuộc nội chiến nổ ra.
Tất cả các kịch bản này đã giúp duy trì giá dầu, với một nhà phân tích dầu cấp cao cảnh báo rằng những rủi ro địa chính trị trong thị trường dầu mỏ đang ở mức cực kỳ nghiêm trọng.
Gary Ross, giám đốc dầu toàn cầu tại S&P Global Platts và là nhà sáng lập Pira Energy, cho biết: “Đây là một cuộc khủng hoảng làm giá tăng đáng kinh ngạc khi chúng ta có lệnh trừng phạt Iran được tái xét, cuộc bầu cử ở Venezuela vào ngày 20 tháng 5 và tình hình ở Yemen và Libya.”
“Nguy cơ gây ra hiện tượng gián đoạn cung hiện giờ thậm chí còn lớn hơn cả giai đoạn mùa xuân Ả Rập.”
Thỏa thuận cắt giảm dầu được mở rộng cho đến cuối năm 2018.
4. Quỹ phòng hộ
Các quỹ phòng hộ và các nhà đầu cơ khác đã bị thu hút bởi dầu trong năm nay nhưng chỉ một phần là do các rủi ro địa chính trị. Các nhà đầu tư cược giá tăng rất mạnh mẽ trong thị trường này, đã tích lũy được một vị thế kỷ lục về dầu thô vào đầu năm nay.
Trong khi một vị thế đầu cơ lớn thường là một dấu hiệu cảnh báo rằng thị trường đã trở nên mất cân bằng, làm tăng nguy cơ bán tháo nếu các nhà giao dịch chốt lời, cho đến này trong năm nay điều đó vẫn chưa xảy ra.
Lý do này, các chủ ngân hàng cho biết, phần lớn tiền rót vào dầu là tiền mặt dài hạn cố gắng để thực hiện chiến lược gọi là các tài sản “chu kỳ cuối” như hàng hóa, mà có xu hướng rất tốt sau một thời gian dài tăng trưởng kinh tế.
Các lập luận đa phần cho rằng trong khi cổ phiếu có thể đã trở mở rộng quá mức sau khi đang trong một xu hướng tăng kể từ năm 2009, hàng hóa biểu hiện tốt nhất vào cuối chu kỳ kinh tế khi tăng trưởng tăng vọt kiểm tra khả năng nguồn cung đuổi kịp với nhu cầu.
Các quỹ phòng hộ cũng đang gặt hái những lợi ích của sự thay đổi trong cơ cấu thị trường gây ra bởi việc thắt chặt nguồn cung , khiến cho các hợp đồng giao ngay để giao dịch với giá cao hơn những hợp đồng giao trong tương lai. Điều đó cho phép các nhà đầu tư kiếm được lợi nhuận thường xuyên bằng cách tiến tới các hợp đồng chuyển tiếp mỗi tháng.
5. Đá phiến Mỹ
Đá phiến của Mỹ đang vượt xa kỳ vọng tăng trưởng, với tổng sản lượng của Mỹ dự kiến sẽ tăng khoảng 10%, tương đương 1,4 triệu thùng/năm trong năm nay.
Các nhà sản xuất ở Mỹ cũng đang tạo ra dòng tiền tự do vì giá cao hơn. Nhưng cho đến nay nó đã không đủ để làm chệch hướng đà tăng giá, với sản lượng gia tăng phần lớn được hấp thụ bởi nhu cầu ngày càng tăng.
“Kinh tế dầu đá phiến không còn là yếu tố thiết lập giá quan trọng nhất,” Paul Horsnell tại Standard Chartered cho biết.
Các hạn chế về cơ sở hạ tầng trong lưu vực đá phiến Permian cũng khiến việc đưa các thùng dầu đi ra khỏi miền tây Texas trở nên rất khó khăn để được các nhà máy lọc dầu, bể chứa hoặc đến bờ biển để xuất khẩu.
Nguồn: xangdau.net/Financial Times